Masowy exodus ZZP-ów: Kulisy największej fali zamknięć firm w Holandii od dekady
Gwałtowne tąpnięcie po latach prosperity
Holenderski rynek przedsiębiorców ZZP (zelfstandige zonder personeel) przez ostatnie lata święcił triumfy, będąc symbolem elastyczności i przedsiębiorczości w Europie. Jednak dane z początku 2025 roku wywołały niemałe poruszenie: po raz pierwszy od wielu lat liczba zamknięć firm w tej grupie przekroczyła liczbę nowych rejestracji. Trend ten nazwano “masowym exodusem ZZP-ów”, a liczby za pierwszy kwartał budzą szok – Holenderska Izba Handlowa (KvK) zanotowała 60.964 zamknięcia działalności, z czego aż 73% to jednoosobowe firmy.
Dramat w sektorach: kto ucierpiał najbardziej?
Największy cios otrzymały sektory, które dotąd najmocniej opierały się na elastycznej formie zatrudnienia:
• Rolnictwo i ogrodnictwo: aż 90% więcej zamknięć niż rok temu – niepewność związana z polityką klimatyczną i przyszłością gruntów doprowadziła do masowych rezygnacji z działalności.
• Opieka zdrowotna: wzrost zamknięć o 72%. Tutaj decydujące okazały się nowe kontrole i niejasności co do statusu samozatrudnionych w systemie opieki zdrowotnej, przez co wielu wybrało powrót na etat lub przekwalifikowanie.
• Budownictwo: 50% więcej zamknięć w porównaniu do 2024 roku, m.in. przez rygorystyczne egzekwowanie przepisów Wet DBA i coraz mniejszą dostępność zleceń.
Warto podkreślić, że nigdy wcześniej wzrost zamknięć nie był tak wyraźny we wszystkich sektorach jednocześnie.
Dlaczego ZZP-y rezygnują? Strach, regulacje i… rachunki
Co doprowadziło do masowej fali wyrejestrowań działalności?
• Strach przed kontrolami: od stycznia 2025 urząd skarbowy (Belastingdienst) rozpoczął pełne egzekwowanie przepisów dotyczących “schijnzelfstandigheid”, czyli pozornej samozatrudnionej pracy. Wielu przedsiębiorców i ich zleceniodawców obawia się wysokich kar i nagłych decyzji administracyjnych, więc wolą wrócić do klasycznego zatrudnienia.
• Niepewność podatkowa i prawna: niejasność przepisów, długotrwałe konsultacje nad Wet VBAR i nadchodząca konieczność opłacania obowiązkowego ubezpieczenia od niezdolności do pracy (AOV) napędzają nerwową atmosferę.
• Wzrost kosztów energii, materiałów i wynajmu: wielu mniejszych przedsiębiorców nie było w stanie zrównoważyć rosnących opłat stałych słabnącymi przychodami w czasach niepewności.
Gdzie trafiają byli ZZP-y?
Co się dzieje z tymi, którzy zamykają działalność? Statystyki CBS pokazują, że większość nie „znika”, lecz zmienia formę działalności:
• rośnie udział flexworkerów (praca czasowa przez agencje, outsourcing),
• część wraca na etaty, zwłaszcza w sektorach, gdzie brakuje pracowników,
• niektórzy przechodzą na wcześniejszą emeryturę lub wybierają okresowe bezrobocie.
“To nie tylko cyferki – to ludzkie historie”
Za każdą z tych zamkniętych firm stoi realna osoba: ktoś, kto kiedyś zdecydował się zaryzykować własną ścieżką i został przedsiębiorcą. Dziś wielu ZZP-ów otwarcie mówi o rozczarowaniu – niektórzy wracają do pracy „na etat”, inni próbują nowych dróg, część przenosi działalność do internetu lub za granicę.
Nie brakuje też pozytywnych akcentów – niektórzy wykorzystują „przerwę” na podniesienie kwalifikacji, znalezienie nowych specjalizacji czy przekształcenie firmy w spółkę. Znaczny wzrost rejestracji BV pokazuje, że przedsiębiorcy próbują adaptować się do nowych czasów.
Co dalej z holenderskim rynkiem usług?
Eksperci podkreślają, że ten exodus może mieć dalekosiężne konsekwencje:
• Możliwa stała zmiana balansu między pracą samozatrudnioną a etatową.
• Sektory uzależnione od elastycznej pracy mogą mierzyć się z brakami kadrowymi.
• Niepewność prawna i podatkowa mogą powstrzymywać nowych przedsiębiorców przed wejściem na rynek.
Ale jak Holandia już nieraz pokazała – jest też szansa na pozytywną transformację rynku, gdzie silniejsi ZZP-e i klienci ceniący profesjonalizm i jasne zasady powrócą do gry na nowych warunkach.
Masowy exodus ZZP-ów to nie tylko efekt nerwowej reakcji, ale także szansa na nowy etap dojrzałości rynku i powstanie bezpieczniejszych oraz bardziej przejrzystych warunków pracy dla wszystkich zainteresowanych stron.
Komentarze